Trung thu xưa và nay
Các cụ thường nói: "Nghề chơi cũng lắm công phu". Ấy là những thú chơi tao nhã mang phong thái người ẩn dật mà chúng ta có dịp thưởng thức qua bút pháp lãng mạn của Nguyễn Tuân trong Vang bóng một thời.
Còn giờ đây, dường như ta vẫn lúng túng không phân biệt được giữa chơi và quậy, giữa sự sôi nổi và gây náo loạn. Điều này không chỉ làm mất đi sự thi vị của mỗi ngày vui mà còn khiến cho những thế hệ sau có cái nhìn sai lệch về những giá trị ấy.Nhưng đằng sau những hình ảnh mỹ lệ với nhịp kể chậm, xúc cảm sâu lắng ấy là quan niệm "chơi" với tinh thần luân lý cao cả.
rung thu vốn là ngày Tết của tất cả mọi người khi được du nhập vào nước ta, theo thời gian, do một thời nghèo khó, người lớn không chơi nữa và nó đã trở thành cái Tết dành riêng cho trẻ em.
Dưới bầu trời xanh trong, gió nhẹ thoảng đưa hương lúa đã chắc hạt ngoài đồng, người ta bày lên mâm cỗ những thứ quả ngọt lành đã đến kỳ thu hoạch.
Quy mô và tính chất của ngày Tết này không chỉ nói lên sự quan tâm của cộng đồng với thành viên nhỏ bé nhất, mà còn gắn với việc tạo lập cốt cách cho cả một đời người. Cô bé, cậu bé ấy dẫu mai này khôn lớn có đi khắp bốn phương trời vẫn nhớ về đêm trăng rằm cùng gia đình thưởng trăng, rước đèn.
Theo năm tháng, với sự biến thiên của lịch sử, những ngày lễ, Tết cũng nương theo điều kiện của cuộc sống mới để tồn tại. Đêm trăng rằm tháng Tám không còn bó hẹp trong tư gia mà bước ra với phố phường, cộng đồng trong sự tương tác và hưởng ứng.
Quỹ thời gian sinh hoạt tinh thần trong đời sống hiện đại bị thu hẹp, những không gian để vui chơi bị co thắt khiến người ta phải tìm đến những hình thức dịch vụ và thú vui hướng tâm.
Cháu gái ngấp nghé tuổi trăng rằm nhưng điện thoại đầy ắp tin nhắn chúc mừng Trung thu dành cho một cô gái trưởng thành. Cháu bảo: "Chẳng còn nhớ ngày rước đèn thế nào nữa, ba mẹ mải làm ăn suốt ngày, có mua bánh dẻo, bánh nướng để đầy tủ nhưng cháu chán, không muốn ăn. Thôi thì Trung thu cũng là ngày để nhận lời yêu thương mà chú”.
Quả thực, Trung thu đã không còn thuộc về những tầm tay bé xíu nữa. Từ những ngày tháng Bảy âm lịch sụt sùi mưa ngâu, đường phố đã tràn lan muôn vàn hình sắc của các loại bánh. Bước sang tháng Tám lại càng ngầy ngà hơn, một "tháng hội" bánh nửa mùa trong tiếng súng điện tử, tiếng đồ chơi Trung Quốc inh tai vô vị.
Xã hội đang làm thay tư gia cái phần việc săn sóc tuổi thơ khi đến kỳ thưởng nguyệt, đang hướng tuổi thơ theo hướng quậy và phá mà cả người được chơi và người "bị chơi" đều mệt mỏi.
Trẻ em lăm lăm súng phun nước với những cuộc rượt đuổi quẩn quanh, tiếng phàn nàn của những cô gái bị rơi vào ổ phục kích của những túi ni lông nước.
Bà cụ hàng xóm giật mình vì bị đứa cháu hù bằng diện mạo của mặt nạ Trung Quốc, lại váng đầu bởi tiếng đồ chơi chạy pin. Lúc chơi có vui, reo hò đấy nhưng đọng lại trong ký ức các cô, cậu là gì?
Một tháng huyên náo rồi cũng chóng tàn với muôn vàn loại rác mang đi đổ. Có lẽ sự lúng túng, qua quýt trong thái độ ứng xử với các ngày Tết sẽ còn kéo dài đến chừng nào chưa có một thái độ chơi đúng nghĩa bồi đắp cho tâm hồn.
Đời sống dần khấm khá, sự dư giả giúp các gia đình chi tiêu cho lễ, tết và thú chơi nhiều hơn, nhưng lại không đủ thời gian suy ngẫm nghiêm túc. Hãy đừng quên rằng, với trẻ em, chơi chính là điều nghiêm túc nhất, thú chơi ấy đem lại một tâm hồn, nhân cách đẹp. Hãy giúp trẻ chơi và hãy chơi như trẻ, hữu ích lắm!
BÙI VIỆT PHƯƠNG
Báo Doanh nhân sài gòn
